Jak zaplanowano badanie retrospektywne z użyciem PSM?
Metodyka badania naukowego przedstawionego w artykule to retrospektywna analiza kliniczna z zastosowaniem propensity score matching (PSM). Badacze zebrali dane pacjentów ze schizofrenią przyjętych do szpitala w okresie od czerwca 2020 do czerwca 2021 roku. Aby zrównoważyć wpływ czynników zakłócających, zastosowano metodę PSM 1:1 z uwzględnieniem trzech zmiennych (płeć, wiek, wynik skali PANSS), co pozwoliło na dopasowanie 36 pacjentów leczonych paliperidonem w połączeniu z sertraliną do 36 pacjentów leczonych wyłącznie paliperidonem. Badanie zostało zatwierdzone przez komisję etyki medycznej szpitala (numer: 2023001-03).
Kto był badany? Badaniem objęto pacjentów ze schizofrenią spełniających kryteria ICD-10, z wynikiem PANSS ≥60 punktów, którzy nie przyjmowali wcześniej paliperidonu ani sertraliny. Z badania wykluczono osoby z poważnymi chorobami somatycznymi, alergiami na badane leki, tendencjami samobójczymi, chorobami organicznymi, epilepsją, chorobami ośrodkowego układu nerwowego, alkoholizmem oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią. Grupa obserwacyjna składała się z 19 mężczyzn i 17 kobiet w wieku średnio 32,44 ± 3,22 lat, z czasem trwania choroby 11,13 ± 2,12 lat i całkowitym wynikiem PANSS 75,63 ± 6,37. Grupa kontrolna obejmowała 21 mężczyzn i 15 kobiet w średnim wieku 32,19 ± 3,79 lat, z czasem trwania choroby 12,01 ± 2,27 lat i całkowitym wynikiem PANSS 75,70 ± 6,87. Nie stwierdzono istotnych różnic w danych ogólnych między grupami.
- Badanie retrospektywne z użyciem PSM objęło 72 pacjentów ze schizofrenią (po 36 w każdej grupie)
- Grupa obserwacyjna otrzymywała paliperidon (6-12 mg/dzień) + sertralina (100-200 mg/dzień)
- Grupa kontrolna otrzymywała tylko paliperidon
- Czas trwania terapii: 8 tygodni
- Skuteczność terapii łączonej: 94,44% vs 72,22% w grupie kontrolnej
Jak oceniono terapię łączoną i jej efektywność?
Opis badania koncentrował się na ocenie skuteczności i bezpieczeństwa terapii łączonej paliperidonem i sertraliną w porównaniu z monoterapią paliperidonem u pacjentów ze schizofrenią. Grupa kontrolna otrzymywała paliperidon (numer zatwierdzenia SFDA H20203265, specyfikacja: 3 mg, Jiangsu Haosen Pharmaceutical Group Co., Ltd.) w dawce początkowej 3 mg/dzień, zwiększanej do 6-12 mg/dzień. Grupa obserwacyjna dodatkowo otrzymywała sertralinę (numer zatwierdzenia SFDA H20060364, specyfikacja: 50 mg, Guangzhou Baiyunshan Guanghua Pharmaceutical Co., Ltd.) w dawce początkowej 50 mg/dzień, zwiększanej do 100 mg/dzień (maksymalnie do 200 mg). Okres leczenia wynosił 8 tygodni. Skuteczność kliniczną oceniano jako wyleczoną (zmniejszenie wyniku PANSS o ponad 75% po 12 tygodniach leczenia), znaczną poprawę (zmniejszenie wyniku PANSS o 50-75%), poprawę (zmniejszenie wyniku PANSS o 25-50%) lub nieskuteczną (zmniejszenie wyniku PANSS o mniej niż 25%). Jakość życia mierzono za pomocą skali SQLS w czterech wymiarach: życie materialne, funkcje fizyczne, funkcje psychologiczne i funkcje społeczne. Badacze mierzyli również poziomy czynników związanych z funkcją nerwową (NSE, NRG1), markerów funkcji wątroby (AST, TBiL, ALT) oraz cytokin zapalnych (TNF-α, IL-6, IL-2) przed i po leczeniu, a także poziom lęku i depresji za pomocą skal HAMA i HAMD.
Wyniki badania wykazały, że całkowity wskaźnik skuteczności w grupie obserwacyjnej (94,44%) był znacząco wyższy niż w grupie kontrolnej (72,22%, p=0,011). W grupie obserwacyjnej 20 pacjentów (55,56%) zostało wyleczonych, 9 (25,00%) wykazało znaczną poprawę, 5 (13,89%) wykazało poprawę, a 2 (5,56%) nie zareagowało na leczenie. W grupie kontrolnej 11 pacjentów (30,56%) zostało wyleczonych, 7 (19,44%) wykazało znaczną poprawę, 8 (22,22%) wykazało poprawę, a 10 (27,78%) nie zareagowało na leczenie. Po leczeniu, wyniki jakości życia w zakresie życia materialnego, funkcji fizycznych, psychologicznych i społecznych znacząco poprawiły się w obu grupach (p<0,001), ale były istotnie wyższe w grupie obserwacyjnej (p<0,001). Poziom NSE znacząco obniżył się w obu grupach, a poziom NRG1 znacząco wzrósł, z lepszymi wynikami w grupie obserwacyjnej (p<0,001). Poziomy markerów funkcji wątroby (AST, TBiL, ALT) wzrosły w obu grupach (p<0,001), ale pozostały w granicach normy, bez istotnych różnic między grupami. Poziomy cytokin zapalnych (TNF-α, IL-6, IL-2) znacząco obniżyły się w obu grupach (p<0,001), z większym spadkiem w grupie obserwacyjnej (p<0,001). Wyniki skal HAMA i HAMD znacząco poprawiły się w obu grupach (p<0,001), z większą poprawą w grupie obserwacyjnej (p<0,001).
- Terapia łączona znacząco poprawiła jakość życia pacjentów w wymiarach: materialnym, fizycznym, psychologicznym i społecznym
- Nie zaobserwowano istotnych skutków ubocznych ani zaburzeń funkcji wątroby
- Znacząco obniżyły się poziomy cytokin zapalnych (TNF-α, IL-6, IL-2)
- Wyniki skal HAMA i HAMD wykazały większą poprawę w grupie otrzymującej terapię łączoną
- Główne ograniczenie: mała wielkość próby badawczej
Czy łączenie paliperidonu i sertraliny to bezpieczna droga do poprawy funkcji społecznych?
Podczas leczenia wystąpił jeden przypadek zawrotów głowy w grupie obserwacyjnej oraz jeden przypadek bólu głowy i dwa przypadki zawrotów głowy w grupie kontrolnej. Po leczeniu wszyscy pacjenci zostali wyleczeni i nie wystąpiły inne powikłania ani wyraźne skutki uboczne. Porównanie różnic w wynikach i procentowych zmian wskaźników między grupami wykazało, że różnice w wynikach życia materialnego, funkcji fizycznych, psychologicznych i społecznych oraz skal HAMA i HAMD były większe w grupie obserwacyjnej niż w grupie kontrolnej (p<0,001). Procentowe zmiany czynników związanych z funkcją nerwową i cytokin zapalnych były większe w grupie obserwacyjnej niż w grupie kontrolnej (p<0,001), natomiast nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w procentowych zmianach poziomów AST, TBiL i ALT między grupami.
Wnioski z badania wskazują, że paliperidon w połączeniu z sertraliną może skutecznie łagodzić poziom neureguliny w surowicy u pacjentów ze schizofrenią, poprawiać negatywne efekty emocjonalne i nie powodować uszkodzenia funkcji wątroby ani nerek. Badania wykazały, że paliperidon ma minimalny metabolizm wątrobowy w porównaniu z innymi lekami przeciwpsychotycznymi i może być bezpiecznie stosowany w przypadkach uszkodzenia wątroby. Sertralina jako selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny wykazuje niższą aktywność metaboliczną i minimalne interakcje metaboliczne z innymi lekami. Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo tej kombinacji są obiecujące, pomagając pacjentom szybko odzyskać funkcje społeczne i jest odpowiednia do zastosowania klinicznego. Ograniczeniem badania jest mała wielkość próby, co wymaga rozszerzenia w celu dalszego potwierdzenia wyników badań.
Podsumowanie
Przeprowadzone badanie retrospektywne z zastosowaniem metody PSM objęło 72 pacjentów ze schizofrenią, podzielonych na dwie równe grupy. Grupa obserwacyjna otrzymywała terapię łączoną paliperidonem (6-12 mg/dzień) i sertraliną (100-200 mg/dzień), podczas gdy grupa kontrolna przyjmowała wyłącznie paliperidon. Wyniki 8-tygodniowej terapii wykazały znacząco wyższą skuteczność leczenia w grupie otrzymującej terapię łączoną (94,44%) w porównaniu z grupą kontrolną (72,22%). Zaobserwowano istotną poprawę w zakresie jakości życia, funkcji psychologicznych i społecznych oraz znaczące obniżenie poziomów markerów stanu zapalnego. Terapia łączona okazała się bezpieczna, nie powodując istotnych skutków ubocznych ani zaburzeń funkcji wątroby. Głównym ograniczeniem badania była stosunkowo niewielka próba badawcza.
Bibliografia
Gu Meng, Pi Zhilian, Zhu Long and Zhang Jun. Effect of Paliperidone Combined with Sertraline in the Treatment of Schizophrenia and its Influence on Serum Neurofunctional Related Factors. Alpha Psychiatry 2025, 26(1), 845-857. DOI: https://doi.org/10.31083/AP38775.
